Chắc hẳn mỗi người chúng ta đều quen thuộc với cụm từ “hệ chính quy,” đặc biệt trong ngữ cảnh của giáo dục đại học. Ở Việt Nam hiện nay, hầu hết các trường đại học và học viện đều thực hiện đào tạo theo hệ chính quy. Tuy nhiên, dù được sử dụng phổ biến, vẫn còn nhiều người không hiểu rõ về khái niệm này. Bài viết dưới đây sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về hệ chính quy là gì và phân biệt nó với hệ không chính quy.
Hệ chính quy là gì?
Hệ chính quy là thuật ngữ dùng để mô tả những gì đã được các cơ quan và tổ chức có thẩm quyền quy định hoặc căn cứ vào một tiêu chuẩn cụ thể và đã được công nhận.
Hệ đại học chính quy có thể được mô tả như sau:
Hệ đại học chính quy là hệ thống đào tạo tập trung dành cho những thí sinh đã tham gia kỳ thi tuyển sinh chính thức hàng năm do các trường đại học trên toàn quốc tổ chức. Những thí sinh này đã đạt đủ điểm số và các yêu cầu khác theo quy định của trường và đã được công nhận là trúng tuyển vào trường. Trong hệ đại học chính quy, học sinh tham gia vào các buổi học tập tập trung trên lớp, và chương trình học và các hoạt động khác được quy định cụ thể bởi trường.
Vì vậy, hệ đại học chính quy chủ yếu là hình thức đào tạo tập trung trên lớp, thường diễn ra vào các buổi sáng hoặc buổi chiều. Hầu hết các học sinh tham gia vào hệ đại học chính quy đều đạt điểm cao trong kỳ thi Trung học phổ thông quốc gia và đã trúng tuyển vào một trường đại học dựa trên các lựa chọn của họ trước đây.
- Chương trình học của đại học chính quy: Chương trình đại học chính quy chủ yếu bao gồm hai phần kiến thức: kiến thức cơ bản và kiến thức chuyên ngành.
- Học phần của đại học chính quy: Học phần của hệ đại học chính quy là một phần kiến thức nhất định mà tất cả sinh viên tham gia vào hệ đại học chính quy cần phải nắm vững trong quá trình học tập. Thông thường, theo chương trình đào tạo ở các trường đại học, học phần này thường có trọng lượng từ 2 đến 5 tín chỉ. Mỗi học phần được gán một mã số riêng và được sắp xếp bởi trường để phục vụ việc gọi tên các lớp học và phân biệt chúng.
- Học phần của đại học chính quy được chia thành hai loại: học phần bắt buộc và học phần tự chọn. Cụ thể như sau:
- Học phần bắt buộc là những học phần mà tất cả sinh viên đều phải học, được trường sắp xếp từ trước. Học phần này cung cấp kiến thức cơ bản quan trọng và là nền tảng cho các sinh viên trong việc làm công việc chuyên môn sau này.
- Học phần tự chọn là những học phần liên quan đến các chuyên ngành cụ thể. Sinh viên có thể chọn dựa trên sở thích và hướng nghề nghiệp của họ hoặc theo hướng dẫn của trường.
- Thời gian đào tạo chính quy: Hệ đại học chính quy thường đào tạo theo hệ thống năm học và khóa học. Thời gian đào tạo cơ bản cho sinh viên thường kéo dài từ 4 đến 6 năm (tùy từng trường). Một năm học thường gồm hai kỳ học, và mỗi kỳ học kết thúc bằng kỳ thi kết thúc học phần.
Ngoài hai kỳ học chính như đã nêu ở trên, các trường đại học chính quy cũng có thể tổ chức một kỳ học hè để cung cấp cơ hội học lại hoặc thi lại cho những học phần không đạt kết quả tốt trong năm học trước, nhằm cải thiện điểm số. Kỳ học hè này không bắt buộc cho tất cả sinh viên.
Dựa vào mức độ kiến thức yêu cầu của từng chuyên ngành, các trường đại học chính quy sẽ phân bổ số lượng học phần thích hợp cho từng năm học và kỳ học cụ thể. Trước khi mỗi năm học bắt đầu, các trường đại học chính quy cần thông báo thời khóa biểu cho các học phần yêu cầu sinh viên hoàn thành trong từng kỳ học, danh sách học phần bắt buộc và học phần tự chọn, điều kiện đăng ký từng học phần, lịch kiểm tra và thi, hình thức kiểm tra các học phần.
Hiện nay, các trường đại học chính quy đã chuyển sang hình thức đăng ký học dựa trên tín chỉ cho sinh viên. Các học phần bắt buộc và tự chọn được ghi kèm với số tín chỉ tương ứng. Sinh viên có tự do lựa chọn thời gian học trong ngày, lớp học, và giảng viên cho các học phần này. Các bạn có thể lựa chọn các môn học theo sở thích cá nhân mà không bị ràng buộc. Đầu cuối của mỗi năm học và sau khi hoàn thành các học phần, sinh viên cần phải đủ tín chỉ và điểm số để đáp ứng các yêu cầu tốt nghiệp. Trước mỗi học kỳ, sinh viên cần đăng ký các học phần tự chọn phù hợp với mục tiêu học tập của họ. Nếu họ không đăng ký, họ sẽ phải tuân theo lịch trình học tập được quy định bởi trường.
Phân biệt giữa hệ chính quy và hệ không chính quy
Giáo dục chính quy là hệ thống giáo dục được công nhận và quy định bởi nhà nước và các ngành liên quan. Người học trong hệ chính quy có xu hướng có cơ hội việc làm dựa trên trình độ giáo dục chính quy mà họ đã đạt được.
Trong khi đó, giáo dục không chính quy không được công nhận chính thức và thường không liên quan đến các chương trình giảng dạy nghiêm ngặt và các nghĩa vụ khác trong hệ thống giáo dục chính quy. Giáo dục không chính quy thường không có cấu trúc giống như giáo dục chính quy và thường dựa trên phương pháp học tập ngẫu nhiên và thông qua việc truyền đạt bằng lời nói.
Trong giáo dục chính quy, các giáo viên được đào tạo một cách chuyên nghiệp và có trách nhiệm giảng dạy dựa trên năng lực của mình. Trong khi đó, trong giáo dục không chính quy, không có yêu cầu đào tạo chuyên nghiệp và người truyền đạt kiến thức không nhất thiết phải là giáo viên.
Thời gian học trong giáo dục chính quy thường diễn ra trong lớp học và tuân theo lịch trình học tập. Trong khi đó, giáo dục không chính quy thường xảy ra trong cuộc sống hàng ngày và không có lịch trình học tập cụ thể.
Trong giáo dục chính quy, thường có các chương trình giảng dạy được thiết kế đặc biệt và tuân theo một cấu trúc học tập nhất định. Trái lại, giáo dục không chính quy không có chương trình giảng dạy cụ thể và thường không tuân theo một cấu trúc học tập rõ ràng.
Kết luận
Tóm lại, giáo dục chính quy là hệ thống giáo dục được công nhận, có cấu trúc và đào tạo chuyên nghiệp, trong khi giáo dục không chính quy không được công nhận, không có cấu trúc và thường không yêu cầu đào tạo chuyên nghiệp cho người truyền đạt kiến thức.
